Η Κούβα
επιβεβαιώνει τη θέλησή της να προχωρήσει στις σχέσεις της με τις Ηνωμένες
Πολιτείες, στη βάση του σεβασμού των αρχών και σκοπών του
Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και των αρχών της Διακήρυξης της Λατινικής Αμερικής
και της Καραϊβικής ως Ζώνης Ειρήνης.
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών,
Μπάρακ Ομπάμα, θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στην Κούβα, στο διάστημα 20
ως 22 Μαρτίου.
Θα είναι η δεύτερη περίπτωση που
ένας βορειοαμερικάνος πρόεδρος φτάνει στο αρχιπέλαγό μας. Πριν το είχε πράξει
μόνο ο Κάλβιν Κούλιτζ, ο οποίος αποβιβάστηκε στην Αβάνα τον Γενάρη του 1928.
Έφτασε με ένα πολεμικό πλοίο για να παραστεί στην 6η Παναμερικανική
Συνδιάσκεψη, που λάμβανε χώρα εκείνες τις μέρες κάτω από την φιλοξενία μίας
τοπικής προσωπικότητας αλήστου μνήμης, του Χεράρντο Ματσάδο. Αυτή θα είναι η
πρώτη φορά που ένας Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έρχεται σε μία Κούβα που
είναι κυρίαρχη και ανεξάρτητη, και με μία Επανάσταση στην εξουσία, με
επικεφαλής την ιστορική της ηγεσία
Αυτό το γεγονός ενσωματώνεται σε
μία διαδικασία που άρχισε στις 17 Δεκέμβρη του 2014, όταν ο πρόεδρος του Κρατικού
και Υπουργικού Συμβουλίου της Κούβας, ο Αρχηγός του Στρατού Ραούλ Κάστρο Ρους και
ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα, ανακοίνωσαν ταυτόχρονα την απόφαση να αποκαταστήσουν
τις διπλωματικές σχέσεις, που είχαν διακοπεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες σχεδόν
54 χρόνια πριν. Αποτελεί τμήμα της πολύπλοκης διαδικασίας για την εξομάλυνση
των διμερών δεσμών, που μόλις έχει ξεκινήσει και που έχει προχωρήσει πάνω στο
μοναδικό δυνατό και δίκαιο έδαφος: τον σεβασμό, την ισότητα, την αμοιβαιότητα
και την αναγνώριση της νομιμότητας της κυβέρνησής μας.
Έχουμε φτάσει σε αυτή την στιγμή,
ως αποτέλεσμα της ηρωικής αντίστασης του κουβανικού λαού και της πίστης του στις
αρχές του, την υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας, σε πρώτιστο
βαθμό. Αυτές οι αξίες, αδιαπραγμάτευτες για πάνω από 50 χρόνια, οδήγησαν την
παρούσα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να παραδεχτεί τα σοβαρά δεινά που ο
αποκλεισμός έχει προκαλέσει στον πληθυσμό μας, και να αναγνωρίσει την αποτυχία
της πολιτικής της ανοιχτής εχθρότητας απέναντι στην Επανάσταση. Ούτε η βία,
ούτε ο οικονομικός πόλεμος, ούτε η απομόνωση, δεν κατόρθωσαν να επιβάλλουν στην
Κούβα συνθήκες αντίθετες στις επιθυμίες της, επιθυμίες που έχουν σφηρυλατηθεί
μέσα σε σχεδόν ενάμιση αιώνα ηρωικών αγώνων.
Η παρούσα διαδικασία με τις Ηνωμένες
Πολιτείες έγινε εφικτή και χάρη στην άσβεστη διεθνιστική αλληλεγγύη, ιδιαιτέρως
των κυβερνήσεων και λαών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, που ώθησαν
τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μία κατάσταση ανυπόφορης απομόνωσης. « Όπως το ασήμι
στις ρίζες των Άνδεων » - όπως θα το έκφραζε ο Εθνικός Ήρωας μας Χοσέ Μαρτί στο
έργο του « Η Δική μας Αμερική » - η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική, άρρηκτα
ενωμένες, απαίτησαν την αλλαγή της πολιτικής απέναντι στην Κούβα. Αυτή η
περιφερειακή απαίτηση υιοθετήθηκε με αμετάκλητο τρόπο στις Συνόδους Κορυφής της
Αμερικάνικης Ηπείρου του Πουέρτο Εσπάνια, Τρινιδάδ και Τομπάγκο, το 2009, και
στην Καρταχένα, Κολομβία, το 2012, όταν όλες οι χώρες της περιοχής απαίτησαν
ομόφωνα και κατηγορηματικά την άρση του αποκλεισμού και την συμμετοχή της χώρας
μας στην 7η συνάντηση του ημισφαιρίου στον Παναμά, το 2015, στην
οποία για πρώτη φορά συμμετείχε κουβανική αποστολή, με επικεφαλής τον Ραούλ.
Από τις ανακοινώσεις του Δεκέμβρη
του 2014, η Κούβα και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κάνει βήματα προς την βελτίωση
της διμερούς σχέσης.
Στις 20 Ιούλη του 2015, αποκαταστάθηκαν
επισήμως οι διπλωματικές σχέσεις, με την δέσμευση να αναπτυχθούν βασισμένες στον
σεβασμό, τη συνεργασία και την τήρηση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου.
Έχουν πραγματοποιηθεί δύο συναντήσεις
ανάμεσα στους Προέδρους των δύο χωρών, πέρα από τις ανταλλαγές επισκέψεων υπουργών
και άλλες επαφές κρατικών λειτουργών υψηλού επιπέδου. Η συνεργασία σε πολλαπλά
επίπεδα αμοιβαίας ωφέλειας προοδεύει και ανοίγουν χώροι συζητήσεων, που
επιτρέπουν τον διάλογο πάνω σε θέματα διμερούς και πολυμερούς ενδιαφέροντος,
συμπεριλαμβανόμενων και εκείνων για τα οποία έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις.
Τον βορειοαμερικάνο πρόεδρο θα
υποδεχτούν η Κυβέρνηση της Κούβας και ο λαός της, με την φιλοξενία που τους διακρίνει
και θα τύχει μεταχείρισης με όλη την προσοχή και σεβασμό, που αρμόζει σε έναν
Αρχηγό Κράτους.
Αυτή θα είναι μία ευκαιρία,
ούτως ώστε ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών να εκτιμήσει απευθείας ένα έθνος
αφοσιωμένο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή του, και στη βελτίωση του
βιοτικού επιπέδου των πολιτών του. Αυτός ο λαός απολαμβάνει δικαιώματα και
μπορεί να παραθέσει επιτεύγματα που αποτελούν χίμαιρα για πολλές χώρες του
κόσμου, παρά τους περιορισμούς που απορρέουν από το γεγονός ότι μιλάμε για μία
χώρα αποκλεισμένη και υπανάπτυκτη, κερδίζοντας ο λαός αυτός δίκαια, την διεθνή
αναγνώριση και σεβασμό.
Προσωπικότητες παγκοσμίου διαμετρήματος,
όπως ο Πάπας Φραγκίσκος και ο Πατριάρχης Κύριλλος, περιέγραψαν αυτό το νησί, στην
κοινή τους διακήρυξη που εκφωνήθηκε στην Αβάνα τον Φλεβάρη, ως «ένα σύμβολο της
ελπίδας του Νέου Κόσμου». Ο Γάλλος Πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ πρόσφατα
επιβεβαίωσε ότι «η Κούβα χαίρει σεβασμού και προσοχής σε όλη την Λατινική
Αμερική» και επαίνεσε την ικανότητά της για αντίσταση απέναντι στις πιο
δύσκολες δοκιμασίες. Ο νοτιοαφρικανός ηγέτης Νέλσον Μαντέλα είχε πάντα για την
Κούβα λέξεις βαθιάς ευγνωμοσύνης: «Εμείς στην Αφρική – είπε στο Ματάνσας, στις
26 Ιούλη του 1991 – είμαστε συνηθισμένοι να είμαστε θύματα άλλων χωρών που
θέλουν να αρπάξουν το έδαφός μας ή να υπονομεύσουν την κυριαρχία μας. Στην
ιστορία της Αφρικής δεν υπάρχει άλλη περίπτωση ενός λαού (όπως του κουβανικού)
που να έχει προσφέρει τόσα για την υπεράσπιση ενός από εμάς».
Ο Ομπάμα θα συναντηθεί με μία χώρα
που συμβάλλει ενεργητικά στην ειρήνη και την περιφερειακή και παγκόσμια σταθερότητα,
και που μοιράζεται με άλλους λαούς αυτό που δεν της περισσεύει, παρά τους περιορισμένους
πόρους που διαθέτει, κάνοντας την αλληλεγγύη ένα από τα βασικά στοιχεία του
λόγου ύπαρξής της και του βιοτικού επιπέδου της ανθρωπότητας, όπως μας
εξιστορεί ο Μαρτί, έναν από τους θεμελιώδεις στόχους της διεθνούς πολιτικής
του.
Θα έχει επίσης την ευκαιρία να
γνωρίσει ένα ευγενικό, φιλικό και αξιοπρεπή λαό, με υψηλή αίσθηση του πατριωτισμού
και της εθνικής ενότητας, που πάντα αγωνίζεται για ένα καλύτερο μέλλον, παρά
τις αντιξοότητες που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων
Πολιτειών θα τύχει υποδοχής από έναν επαναστατικό λαό, με ένα βαθύ πολιτικό
πολιτισμό, που είναι αποτέλεσμα μίας μακράς παράδοσης αγώνα για την αληθινή και
οριστική ανεξαρτησία του, πρώτα εναντίον της ισπανικής αποικιοκρατίας και
μετέπειτα εναντίον της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας των Ηνωμένων Πολιτειών· ένας
αγώνας στον οποίο τα καλύτερα τέκνα του, έχουν χύσει το αίμα τους και έχουν
διατρέξει όλους τους κινδύνους. Ένας λαός που δεν θα εγκαταλείψει ποτέ την
υπεράσπιση των αρχών του και του τεράστιου έργου της Επανάστασής του, που
συνεχίζει χωρίς δισταγμό το παράδειγμα των Κάρλος Μανουέλ ντε Σέσπεδες, Χοσέ
Μαρτί, Αντόνιο Μασέο, Χούλιο Αντόνιο Μέγια, Ρούμπεν Μαρτίνες Βιγένα, Αντόνιο
Γκιτέρας και Ερνέστο Τσε Γκέβαρα, ανάμεσα σε πολλούς άλλους.
Αυτός επίσης είναι ένας λαός που
τον ενώνουν ιστορικοί, πολιτιστικοί και συναισθηματικοί δεσμοί με τον λαό των Ηνωμένων
Πολιτειών, του οποίου η υποδειγματική φιγούρα, ο συγγραφέας Έρνεστ Χέμινγουεη, έλαβε
το Νόμπελ Λογοτεχνίας για ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην Κούβα. Ένα λαό
που δείχνει ευγνωμοσύνη προς εκείνα τα τέκνα των Ηνωμένων Πολιτειών που, όπως ο
Τόμας Τζόρνταν, ο Χένρυ Ριβ, ο Γουίντσεστερ Όζγκουντ και ο Φρέντερικ Φούνστον, πολέμησαν
μαζί με τον Απελευθερωτικό Στρατό στους πολέμους μας για την ανεξαρτησία από την
Ισπανία· και προς εκείνους που σε πιο πρόσφατες εποχές, εναντιώθηκαν στις επιθέσεις
ενάντια στην Κούβα, αψήφησαν τον αποκλεισμό, όπως ο Αιδεσιμότατος Λούσιους
Γουόκερ, για να φέρουν την βοήθεια τους αλληλεγγύης στο λαό μας, και
υποστήριξαν την επιστροφή στην Πατρίδα του παιδιού Ελιάν Γκονζάλες και των
Πέντε Ηρώων μας. Από τον Μαρτί μάθαμε να θαυμάζουμε την πατρίδα του Λίνκολν και
να αποκηρύσσουμε τον Κάτινγκ.
Αξίζει να θυμηθούμε τις λέξεις
του ιστορικού Ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης, του κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο Ρους,
στις 11 Σεπτέμβρη του 2001, όταν δήλωσε : «Σήμερα είναι μία μέρα τραγωδίας για
τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εσείς γνωρίζετε καλά ότι εδώ δεν έχει ποτέ καλλιεργηθεί
μίσος ενάντια στον βορειοαμερικάνικο λαό. Ίσως, ακριβώς λόγω του πολιτισμού της
και της έλλειψης συμπλεγμάτων, νιώθοντας πλήρως ελεύθερη, με πατρίδα και χωρίς
αφεντικό, η Κούβα είναι η χώρα που αντιμετωπίζει τους βορειοαμερικάνους πολίτες
με τον μεγαλύτερο σεβασμό. Πότε δεν κηρύξαμε κανενός είδους εθνικούς μίσους,
ούτε πράγματα παρόμοια με τον φανατισμό, για αυτό είμαστε τόσο δυνατοί, επειδή βασίζουμε
την συμπεριφορά μας σε αρχές και ιδέες, και αντιμετωπίζουμε με μεγάλο σεβασμό –
και οι ίδιοι το συνειδητοποιούν – κάθε βορειοαμερικανό πολίτη που επισκέπτεται
την χώρα μας» .
Αυτός είναι ο λαός που θα υποδεχτεί
τον πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα, περήφανος για την ιστορία του, τις ρίζες του, του
εθνικού πολιτισμού του, και πεπεισμένος ότι ένα καλύτερο μέλλον είναι εφικτό.
Ένα έθνος που αντιμετωπίζει με ηρεμία και αποφασιστικότητα την παρούσα φάση
στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που αναγνωρίζει τις ευκαιρίες και
επίσης τα άλυτα προβλήματα ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η επίσκεψη του Προέδρου των Ηνωμένων
Πολιτειών θα είναι ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία για την ομαλοποίηση των
διμερών σχέσεων. Πρέπει να θυμηθούμε ότι ο Ομπάμα, όπως το είχε κάνει πριν ο Τζέιμς
Κάρτερ, είχε προσφερθεί, από την αρχή της ανάληψης των προεδρικών του
καθηκόντων, να εργαστεί για να ομαλοποιηθούν οι δεσμοί με την Κούβα, και, κατά
συνέπεια, πραγματοποίησε συγκεκριμένες δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, για να φτάσουμε στην ομαλοποίηση
απομένει ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος για να διανυθεί, που θα απαιτήσει την επίλυση
θεμάτων κλειδιά, που έχουν συσσωρευτεί για πάνω από πέντε δεκαετίες και που
έχουν εντείνει τον συγκρουσιακό χαρακτήρα των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Τέτοια
προβλήματα δεν θα λυθούν μέσα σε μία νύχτα, ούτε με μία προεδρική επίσκεψη.
(Τέλος Α' Μέρους)
Μετάφραση: Κώστας Σανίδας
