Πολιτιστικός Σύλλογος "Χοσέ Μαρτί" - Αλληλεγγύη με την Κούβα: Μαρτί και σημερινή Ελλάδα: «Διαβάζοντας Μαρτί στην Αθήνα»

To παρακάνω κείμενο, είναι η συντομευμένη εκδοχή της παρέμβασης της Νατάσας Τερλεξή και της Λουκίας Κωνσταντίνου στη 2η Διεθνή Διάσκεψη για τον Χοσέ Μαρτί στην Αβάνα (25-28 Γενάρη 2016), στην οποία συμμετείχε ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Χοσέ Μαρτί” και το Δίκτυο Bloggers “La Red Solid@ria Griega”.
Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρη την ελληνική παρουσίαση (με παραπομπές και διαγράμματα) σε

Ελληνικά Ισπανικά

Αβάνα, 25-28/1/2016

I. Εισαγωγικά

Στην Ελλάδα ο εργαζόμενος λαός αντιμετωπίζει τα τελευταία 5 χρόνια σημαντικές επιθέσεις ενάντια στο βιοτικό μας επίπεδο, καθώς επιβάλλονται μέτρα λιτότητας με στόχο την αποπληρωμή του κρατικού χρέους και ταυτόχρονα τη συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης.

Επιπλέον, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, κατατρεγμένοι από τις επιπτώσεις της κρίσης και των πολέμων στη Μέση Ανατολή εξακολουθούν να φτάνουν στη χώρα.

Ο εργαζόμενος λαός ψάχνει έναν δρόμο προς τα εμπρός απέναντι στις αλληλένδετες αυτές κρίσεις. Έχει κινητοποιηθεί με διαμαρτυρίες, απεργίες και άλλες μορφές αγώνα και αλληλεγγύης.

Η ουμανιστική προοπτική του Μαρτί που βασίζεται στον διεθνισμό και τα συμφέροντα των φτωχών, των πιο καταπιεσμένων –προοπτική που βρήκε πρακτική εφαρμογή μέσα από τον επαναστατικό θρίαμβο του 1959 και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Κούβα– προσφέρει μια σημαντική εναλλακτική απέναντι στον εγωκεντρικό εθνικισμό των οικονομικά κυρίαρχων τάξεων.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Χοσέ Μαρτί» δραστηριοποιείται στο πλαίσιο του κινήματος αλληλεγγύης με την Κούβα στην Ελλάδα που υπάρχει από την αρχή σχεδόν της Κουβανικής Επανάστασης.

Τα τελευταία χρόνια εξέδωσε, παρουσίασε και διέδωσε τα έργα του Μαρτί: «Η Δική μας Αμερική» και «Απλοί στίχοι».

IΙ. Οι ελληνικές κρίσεις

Αυτό που συχνά αποκαλείται ‘ελληνική κρίση’ δεν μπορεί να κατανοηθεί παρά μόνο στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού.

Τις επιπτώσεις αυτής της βαθύτερης από τις αρχές του 20ού αιώνα κρίσης τις ζει η Λατινική Αμερική από τη δεκαετία του 1980.

Τα τελευταία 5 χρόνια, το ωστικό κύμα χτυπά πλέον και τους εργαζόμενους στις βορειοαμερικανικές και ευρωπαϊκές μητροπόλεις.

Οι συνθήκες ζωής και αγώνα ανά τον κόσμο σμίγουν πιο πολύ, έτσι που καμία ήπειρος δεν μένει έξω από τη συζήτηση για το πώς μπορούμε να βρούμε –η μοχθούσα πλειονότητα– τη δική μας διέξοδο από την κρίση αυτή «με όλους και για το καλό όλων».

Μπορούμε να πούμε ότι η κρίση χρέους που ξέσπασε το 2010 έρχεται μετά από μια περίοδο έρπουσας οικονομικής κρίσης για τον ελληνικό καπιταλισμό που εκτυλίσσεται επίσης από τη δεκαετία του 1980.

Το ελληνικό κεφάλαιο απαντά με τη βαθύτερη ένταξή του στους θεσμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και με εντατική προσπάθεια εξαγωγής του στα Βαλκάνια.

Παράλληλα εξαπολύει επιθέσεις στους εργαζόμενους εντός Ελλάδας προκειμένου να μειώσει τις αποδοχές μας και το κοινωνικό μισθό.

Επίσης, ξεκινώντας το 1991, οι έλληνες εργοδότες επωφελήθηκαν από τη μαζική είσοδο «φτηνών εργατικών χεριών» από την Ανατολική Ευρώπη και ειδικά από τη γειτονική Αλβανία.

Tα κρατικά δάνεια προς την Ελλάδα και άλλες χώρες υπήρξαν για όλο αυτό το διάστημα ένα κερδοφόρο «καταφύγιο» για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο.

O αυξανόμενος κρατικός δανεισμός ελάχιστα συνδέεται με τις προτεραιότητες του εργαζόμενου λαού.

Όταν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα και το ΔΝΤ αρνούνται την περαιτέρω χρηματοδότηση χωρίς επίβλεψη πάνω στο κρατικά έξοδα, η κρίση χρέους παίρνει πλέον τη μορφή σκληρών «μνημονίων», (η νέα ελληνική κυβέρνηση το 2015 υπέγραψε την 3η τέτοια συμφωνία).

Με τα μνημόνια, έρχονται να προστεθούν στην παραλυτική ανεργία που αντιμετωπίζουμε η περιστολή των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, η δυσβάσταχτη αύξηση της φορολογίας, η μείωση των παρεχόμενων ιατροφαρμακευτικών υπηρεσιών και οι μειώσεις στις συντάξεις.

Η ταχύτητα των εξελίξεων, ωστόσο, ξεκινά να κλονίζει μεταξύ των εργαζομένων την πίστη στην ικανότητα του καπιταλισμού να καλύπτει τις βασικές μας, έστω, ανάγκες.

IΙΙ. Λαϊκές αντιδράσεις

Αγρότες, δημόσιοι υπάλληλοι, βιομηχανικοί εργάτες και ναυτικοί, μετανάστες, μαθητές και φοιτητές έδωσαν σημαντικούς αμυντικούς αγώνες παρά τα ελλείμματα ενότητας και μεταξύ τους συντονισμού.

Μερικοί έγιναν γνωστοί διεθνώς, όπως στην βιομηχανία Ελληνική Χαλυβουργία, στην κρατική τηλεόραση και ραδιόφωνο (ΕΡΤ), οι καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών και η Κόκα Κόλα.

Νέες μορφές αντιμετώπισης της κοινωνικής κρίσης κάνουν την εμφάνισή τους από τον ίδιο τον κόσμο: κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, κοινωνικά σχολεία κ.α. με παροχή δωρεάν υπηρεσιών, φτηνές λαϊκές αγορές από τους ίδιους τους παραγωγούς, καθώς και κινήματα κοινωνικής απειθαρχίας (μη πληρωμής εισιτηρίων στα μέσα μεταφοράς, φόρων, δανείων κλπ.).

Αυτή η εμπειρία, σε μεγάλη κλίμακα, αξιοποιήθηκε στη μαζική ανταπόκριση των απλών ανθρώπων που συνέβαλε στην βοήθεια στις εκατοντάδων χιλιάδες πρόσφυγες που διέρχονται από την Ελλάδα.

Διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες συχνά καταστέλλονται βίαια από το κράτος, προκαλώντας έτσι ακόμα πιο βίαιες συγκρούσεις στους δρόμους.

Ταυτόχρονα δραστηριοποιήθηκε έντονα η φασιστική οργάνωση Χρυσή Αυγή, με δολοφονικές επιθέσεις και πογκρόμ, με γνωστότερη τη δολοφονία του εργάτη και αντιφασίστα καλλιτέχνη Παύλου Φύσσα.

Το 2015 εκλέχτηκε νέα κυβέρνηση που υποσχέθηκε να φέρει ανακούφιση από τις αντεργατικές επιθέσεις, χωρίς να αμφισβητήσει τα προνόμια του κεφαλαίου, και μάλιστα εντός της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ.

Με το τολμηρό «Όχι» του δημοψηφίσματος το καλοκαίρι του 2015 ο λαός έδειξε ότι δεν θέλει και δεν αντέχει να πληρώνει άλλο την κρίση.

Από τότε μέχρι σήμερα, η νέα κυβέρνηση συνεχίζει τα μνημόνια και τη λιτότητα, σαν μόνη εναλλακτική, προσπαθώντας να προβάλει πιο φιλολαϊκό πρόσωπο από τους προκατόχους της και λιγότερη καταστολή.

ΙV. Οι αντιλήψεις του Μαρτί στην κουβανική σοσιαλιστική επανάσταση

Στην Ελλάδα η γνωριμία με τον Μαρτί γίνεται μέσω της κουβανικής επανάστασης, και όχι αντίστροφα όπως στη Λατινική Αμερική. Ο Φιντέλ μας τον συστήνει ως πνευματικό αυτουργό της Μονκάδα.

1. Ο Μαρτί υπήρξε ο απόστολος του αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας. Η φυσική εξέλιξη της σταθερής θέσης του Μαρτί στο πλευρό της εκμεταλλευόμενης πλειονότητας του λαού είναι η Δεύτερη Διακήρυξη της Αβάνας.

2. Ο αγώνας για την ανεξαρτησία έχει νόημα παντρεμένος με την κοινωνική δικαιοσύνη.

3. Ο Μαρτί θεωρείται πατέρας της ενότητας: Ενότητα των καταπιεσμένων απέναντι στην τυραννία, σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο.

4. Ο αντιαποικιακός αγώνας του Μαρτί διεξάγεται ως κομμάτι ενός πανανθρώπινου απελευθερωτικού αγώνα, με σεβασμό απέναντι στα επιτεύγματα του παγκόσμιου πολιτισμού.

5. Οι απελευθερωτικοί αγώνες έχουν για τον Μαρτί μια απαραίτητη πολιτιστική διάσταση. Για να γίνει κυρίαρχος ο κατατρεγμένος πρέπει να ανακτήσει τον περιφρονημένο του πολιτισμό.

6. Ο σεβασμός στη φύση που εκφράζει ο Μαρτί έχει ρίζες στους αυτόχθονες πληθυσμούς.

7. Ο Μαρτί καλλιεργεί τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή. Αντιτίθεται από αρχής σε αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε τρομοκρατία και στην αλόγιστη χρήση βίας.

ΙV. Ο Μαρτί του Φιντέλ στην Ελλάδα του σήμερα

Οι αντιλήψεις του Μαρτί αποτέλεσαν μια ιδεολογική γέφυρα για τη γενιά της εκατονταετίας στην Κούβα.

Μια γέφυρα προς τις επιστημονικές επεξεργασίες του Μαρξ και την εμπειρία της Οκτωβριανής Επανάστασης, που τους οδήγησε με τον πιο φυσικό τρόπο από την εθνική απελευθέρωση προς τον σοσιαλισμό.

Θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν σήμερα, τον 21ο αιώνα, και μάλιστα σε μια χώρα που δεν είναι πρώην αποικία, αλλά αποτελεί τμήμα της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, στην Ελλάδα του σήμερα;

Η αντικαπιταλιστική προοπτική, αποτελεί πλέον αντικείμενο συζήτησης. Έχει πάψει να είναι κάτι που αφορά τον «αναπτυσσόμενο κόσμο».

Οι εμπειρίες στην Ελλάδα με δράσεις αλληλεγγύης και γνωριμίας με τη σοσιαλιστική Κούβα το τελευταίο διάστημα δείχνουν το ενδιαφέρον και τις δυνατότητες που υπάρχουν.

Ειδικότερα, οι 16 δράσεις με αίτημα την απελευθέρωση των Πέντε Ηρώων το 16ο έτος του άδικου εγκλεισμού τους (2014), η περιοδεία της έκθεσης των έργων ζωγραφικής του Αντόνιο Γκερέρο στην Ελλάδα, που οργανώθηκαν από τον Πολιτιστικό Σύλλογο ‘Χοσέ Μαρτί’, το πολιτιστικό/αθλητικό σωματείο Άστα λα Βικτόρια Σιέμπρε, το δίκτυο μπλόγκερς La Red Solid@ria Griega, τον εκδοτικό οίκο Διεθνές Βήμα, τον Ελληνοκουβανικό Σύνδεσμο Φιλίας και Αλληλεγγύης σε διάφορες πόλεις, έφεραν την υπόθεση αυτή σε χιλιάδες ανθρώπους.

Η προοπτική ανατροπής του καπιταλισμού αρχίζει να ζωντανεύει μέσα από εμπειρίες που προάγουν την ενότητα των καταπιεσμένων, πάνω σε άμεσα αιτήματα διεξόδου από την μιζέρια.

Η ενότητα στη δράση, η αναζήτηση κοινών στόχων στις διεκδικήσεις, η δημιουργική συνένωση παλιών και νέων μορφών αγώνα με απόλυτο σεβασμό στη διαφορετικότητα φέρνει αυτοπεποίθηση και ριζοσπαστικοποιεί συνειδήσεις.

Μέσα από τους «αδύναμους κρίκους» της ιμπεριαλιστικής Ευρώπης επανέρχεται η αναζήτηση μιας πραγματικής εξόδου από την καπιταλιστική κρίση. Με τον μόνο δυνατό τρόπο: την ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.

Όσοι δηλώνουμε ότι η προοπτική αυτή είναι εφικτή έχουμε ένα σημαντικό δεδομένο και αυτό είναι η ζωντανή σοσιαλιστική επανάσταση στην Κούβα.

Δεν είναι για να τη μιμηθούμε, αλλά επειδή μας βοηθά να αναγνωρίσουμε τις δυνατότητες και τις ικανότητες που ξανοίγονται όταν «οι φτωχοί της γης» διευθύνουν την κοινωνία και την οικονομία για «το καλό όλων».

Εισάγοντας τον Μαρτί στην παρουσίαση της Κουβανικής Επανάστασης παρουσιάζουμε τη σοσιαλιστική προοπτική με τους πιο κατανοητούς, πλατιούς όρους.

«Τι μας διδάσκει η κουβανική επανάσταση; Ότι η επανάσταση είναι εφικτή».

Σημείωση: Το πλήρες κείμενο δόθηκε σε ηλεκτρονική μορφή (ισπανικά) στους διοργανωτές και θα συμπεριληφθεί στα υλικά της Διάσκεψης. Μοιράστηκε επίσης σε CD σε αρκετούς αντιπρόσωπους, μαζί με σχετικό οπτικοακουστικό υλικό.

Oλόκληρη η ελληνική παρουσίαση (ελληνικά)