 |
| fotos: Maria Alvanou |
«Αν θέλουμε να περιγράψουμε πως θα θέλαμε να είναι οι άνθρωποι των μελλοντικών γενιών, πρέπει να πούμε: να είναι σαν τον Τσε! Αν θέλουμε ένα πρότυπο ανθρώπου, που δεν ανήκει σε αυτούς τους καιρούς, αλλά στο μέλλον, τότε από τα βάθη της καρδιάς μου λέω ότι αυτό το πρότυπο δίχως κηλίδα στη συμπεριφορά του, στη στάση του, στη δράση του, αυτό το πρότυπο είναι ο Τσε»!
Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, βλέπουμε ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πως υλοποιήθηκε η φιλοδοξία αυτή του Φιντέλ. Πως, δηλαδή, διαδοχικές γενιές στην Κούβα διαπαιδαγωγήθηκαν πάνω σε αυτές τις ηθικές αξίες: της ανθρώπινης αλληλεγγύης, της ανιδιοτέλειας, της ακεραιότητας, της τιμιότητας, της απόλυτης ειλικρίνειας, της σκληρής πειθαρχίας από τη μια και της ανθρώπινης ευαισθησίας και βαθιάς αγάπης προς τον άνθρωπο από την άλλη. Αυτά τα χαρακτηριστικά είχε ο Τσε και αυτές τις αρετές του επαναστάτη κομμουνιστή βλέπουμε στους Πέντε Κουβανούς, στον Χεράρδο Ερνάντες, τον Ραμόν Λαμπανίνο, τον Αντόνιο Γκερέρο, τον Ρενέ Γκονζάλες, και τον Φερνάντο Γκονζάλες.
Ακόμα και η δίψα για την αφομοίωση της ανθρώπινης γνώσης, της μελέτης των επαναστατικών ιδεών είναι επίσης κοινή. Ο Τσε στο αντάρτικο της Βολιβίας, μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, κουβαλούσε μαζί του ολόκληρη βιβλιοθήκη. Οι Πέντε Κουβανοί είχαν δημιουργήσει επίσης μια ολόκληρη βιβλιοθήκη μέσα στο κελί τους. Συχνά η διοίκηση των φυλακών τους έλεγε ότι έχουν πολλά βιβλία και ότι έπρεπε να τα ξεφορτωθούν ή όταν τους μετέφεραν από τη μια φυλακή στην άλλη, κούτες με βιβλία έπρεπε να μείνουν πίσω. Πολλά βιβλία οι Πέντε τα διέδιδαν και τα συζητούσαν μαζί με άλλους στη φυλακή. Η σοσιαλιστική εφημερίδα Militant και τα βιβλία του Pathfinder, μας πληροφορούν οι Πέντε, βρίσκονταν στις βιβλιοθήκες όλων των φυλακών στις οποίες βρέθηκαν. Το Pathfinder είναι ο εκδοτικός οίκος που συνεργάζεται το Διεθνές Βήμα και ο οποίος έχει εκδώσει το βιβλίο στα ισπανικά και στα αγγλικά από όπου έγινε και η μετάφραση στα ελληνικά.
Οι αρετές αυτές ενός επαναστάτη κομμουνιστή δεν μαθαίνονται απλά σε ένα σχολείο ή στο κατηχητικό μιας εκκλησίας. Δεν θα υπήρχαν αν δεν υπήρξε μια γνήσια και βαθιά επανάσταση με τη συμμετοχή εκατομμυρίων ανθρώπων του μόχθου της πόλης και της υπαίθρου. Μια επανάσταση που αφού ανέτρεψε τη στυγνή δικτατορία Μπατίστα έφερε τους εργάτες και τους αγρότες στην εξουσία και προχώρησε προς την εξάλειψη της καπιταλιστικής ταξικής εκμετάλλευσης και της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας των ΗΠΑ.
Η ενεργή μαζική συμμετοχή είναι το σήμα κατατεθέν της κουβανικής επανάστασης από την έναρξή της έως σήμερα. Είναι ο μόνος τρόπος για τους εργαζόμενους να διαμορφώσουν μια νέα, πιο ανθρώπινη, μια σοσιαλιστική κοινωνία. Την ίδια στιγμή που μετασχηματίζουν τις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις μετασχηματίζουν και τον ίδιο τον εαυτό τους αφήνοντας πίσω και αποβάλλοντας όλη την μπόχα που επί αιώνες έχει συσσωρεύσει η ταξική κοινωνία: τον αλληλοφαγωτικό ανταγωνισμό, τον μικρόψυχο εγωισμό, το ότι ο μόνος τρόπος να πας μπροστά είναι να βγάλεις από τη μέση τον διπλανό σου, και ότι η μόνη αξία και το παν μέτρο είναι το χρήμα.
Οι Πέντε θα μπορούσαν να μην πάνε φυλακή και σήμερα να ζούνε μια άνετη, από υλική άποψη, ζωή στο Μαϊάμι. Με μια σπιταρόνα με πισίνα και δυο αστραφτερά αυτοκίνητα όπως βλέπουμε σε κάποιες κινηματογραφικές ταινίες. Αλλά ποτέ δεν πέρασε από το νου των Πέντε να προδώσουν την κουβανική επανάσταση και τον λαό τους.
Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και η Κούβα χάνοντας πάνω από 80% του εξωτερικού εμπορίου της αντιμετώπιζε μια καταστροφική κρίση, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός από τη μια έσφιξε ακόμα περισσότερο το οικονομικό εμπάργκο και από την άλλη κουνούσε από πάνω της το δολάριο. Όμως ο κουβανικός λαός και η κομμουνιστική ηγεσία του δεν λύγισε και με μεγάλες θυσίες ξεπέρασε κι αυτή την πολύ δύσκολη κατάσταση. Ως άξιοι αντιπρόσωποι της κουβανικής επανάστασης θα μπορούσαν λοιπόν οι Πέντε να λυγίσουν; Να προδώσουν τον ίδιο τους τον εαυτό; Όπως λέει ο Χεράρδο, αν είχαν δεχθεί την προσφορά τους «αυτό θα σήμαινε ότι θα προδίδαμε όλους τους Κουβανούς οι οποίοι επί εκατό χρόνια επανάστασης, από τον πρώτο πόλεμο της ανεξαρτησίας το 1868, έδωσαν την ζωή τους έτσι ώστε η Κούβα να είναι σήμερα ελεύθερη, ανεξάρτητη και κυρίαρχη».
Στις 20 Ιούνη 2001, καθώς περίμεναν την απόφαση του δικαστηρίου, απευθυνόμενοι προς το λαό των Ηνωμένων Πολιτειών μεταξύ άλλων οι Πέντε είπαν το εξής: «Δεν έχουμε κάνει οτιδήποτε για χρήματα. Ζούσαμε πάντα λιτά, σε αντιστοιχία με τις θυσίες που κάνει ο λαός μας. Το κίνητρό μας είναι το ισχυρό αίσθημα ανθρώπινης αλληλεγγύης, της αγάπης προς την πατρίδα μας και ο αποτροπιασμός που μας προκαλεί οτιδήποτε καταπατεί την αξιοπρέπεια των ανθρώπων».
Η τιμωρητική απάντηση ήρθε άμεσα και οι Πέντε επέστρεψαν στην απομόνωση, στον «λάκκο», όπου είχαν ήδη κλειστεί τους πρώτους 17 μήνες της φυλάκισής τους και παρέμειναν εκεί άλλες 48 ημέρες. Τα επόμενα δεκαέξι χρόνια, από τα καλύτερα χρόνια της νιότης τους, θα τα περάσουν στα υγρά μπουντρούμια των ΗΠΑ. Η καταδίκη τους σε πολλά χρόνια φυλάκισης, οι ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες και η βίαιη και βάναυση μεταχείρισή τους στις φυλακές, στην πραγματικότητα έδειξε το μίσος του βορειοαμερικανικού ιμπεριαλισμού προς τους εργαζόμενους της Κούβας που τόλμησαν να κάνουν μια σοσιαλιστική επανάσταση και να την υπερασπιστούν με επιτυχία απέναντι σε κάθε προσπάθεια ανατροπής της.
Οι Πέντε επαναστάτες Κουβανοί αντιπροσωπεύουν τη γενιά της Αγκόλας. Οι τρεις τους μάλιστα πολέμησαν εκεί. Όταν μαθεύτηκε αυτό στη φυλακή, οι Πέντε κέρδισαν την ιδιαίτερη εκτίμηση και συμπαράσταση των συγκρατούμενών τους. 425.000 Κουβανοί εθελοντές συμμετείχαν σε αυτή τη νικηφόρα μάχη που οδήγησε στην ανεξαρτησία της Αγκόλας, στην απελευθέρωση του Μαντέλα από τη φυλακή, στην πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος της Νότιας Αφρικής και στην ανεξαρτησία της Ναμίμπιας. Η νίκη αυτή ενίσχυσε και έδωσε μια νέα ώθηση στην κουβανική επανάσταση. Όσοι από εμάς έχουμε συμμετάσχει ενεργά σε μια απεργία γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη, πόσο η ενεργή συμπαράσταση αλληλοενισχύει τους αγώνες μας. Είναι ακριβώς αυτό που έλεγε ο Φιντέλ: «όποιοι δεν είναι πρόθυμοι να παλέψουν για την ελευθερία των άλλων ποτέ δεν θα έχουν την ικανότητα να παλέψουν για τη δική τους».
Εδώ λοιπόν βρίσκεται το μυστικό γιατί οι Πέντε δεν έχασαν ποτέ το χαμόγελό τους μέσα στη φυλακή. Στο βιβλίο θα διαβάσετε αρκετές ιστορίες πως έκφρασαν τον σεβασμό και την αλληλεγγύη τους προς συγκρατούμενούς τους και πως αυτοί τους το ανταπέδωσαν. Καθώς οι Πέντε μας λένε, «Η αλληλεγγύη ήταν απαραίτητη για τη δική μας καθημερινή αντίσταση. Η αποφυλάκισή μας ήταν το αποτέλεσμα πλατιών και ενωμένων αγώνων αλληλεγγύης χιλιάδων ανθρώπων».
Οι φυλακές είναι μια μικρογραφία της καπιταλιστικής κοινωνίας, με τις καταπιεστικές κοινωνικές σχέσεις της, τον ταξικό και ρατσιστικό διαχωρισμό της, την καταπάτηση της αξιοπρέπειας και του εξευτελισμού της ανθρώπινης υπόστασης. Στο βιβλίο οι Πέντε δεν περιγράφουν απλά τη ζωή στη φυλακή, αλλά τον ταξικό χαρακτήρα του «συστήματος ‘δικαιοσύνης’» στις ΗΠΑ και ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που καταλήγουν στη φυλακή. Πρόκειται για σχεδόν εφτά εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν είτε στη φυλακή είτε κάτω από κάποιο είδος δικαστικής επίβλεψης, με περιοριστικούς όρους ή αναστολή.
Όπως εξηγούσε σε μια ομιλία του πέρυσι τον Φλεβάρη ο Φερνάντο Γκονζάλες, «η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που βρίσκονται στις φυλακές δεν ανήκουν σε αυτό που ο Μαρξ ονόμασε λουμπενπρολεταριάτο», δηλαδή, εξαχρειωμένα αντικοινωνικά στοιχεία, που όντως υπάρχουν, αλλά «η πλειονότητα δεν είναι άνθρωποι με εγκληματική νοοτροπία. Είναι εργάτες, άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα». Πρόκειται για ένα σημαντικό ποσοστό της εργατικής τάξης των ΗΠΑ που είτε βρίσκεται στις φυλακές είτε βρέθηκαν σε αυτές κάποια στιγμή της ζωής τους. Γι’ αυτό και το βιβλίο έχει αυτόν τον τίτλο: Οι Πέντε Κουβανοί ήταν κομμάτι της εργατικής τάξης των ΗΠΑ πριν, μετά τη σύλληψη τους, και μέσα στις φυλακές. Καθώς ο Ραμόν Λαμπανίνο επισημαίνει, στις φυλακές βρίσκονται τα πιο καταπιεσμένα στρώματα των εργαζόμενων. «Η ‘αμερικανική δικαιοσύνη’ είναι ένας τρόπος να διαιωνίζεται ένα σύστημα που δεν έχει καμία λύση για τους φτωχούς. Είναι ένας τρόπος να αποτρέπεται η διαμόρφωση των συνθηκών για μια πραγματικά επαναστατική πάλη», μας λέει ο Λαμπανίνο.
Αν κοιτάξουμε το τι γίνεται στις φυλακές στην Ελλάδα θα βρούμε πολλά κοινά στοιχεία με το αμερικανικό σύστημα δικαιοσύνης. Θα αναφέρω εδώ μόνο το γεγονός ότι οι περιστασιακοί κρατούμενοι ανέρχονται σε 70.000 ετησίως, το ότι ένας μεγάλος αριθμός των κρατούμενων είναι μετανάστες δίχως να περιλάβουμε εδώ όσους και όσες είναι σε διαδικασία απέλασης, το ότι 63% δεν διαθέτουν χρήματα για να αγοράσουν οτιδήποτε, το ότι το 70% είναι εργάτες, ανεπάγγελτοι, τεχνίτες και αγρότες, και τέλος το γεγονός ότι το 30% του συνόλου είναι υπόδικοι κατά παραβίαση του τεκμήριου της αθωότητας και την τάση διόγκωσης των κατηγοριών σε βαθμό κακουργήματος στην προδικασία με αποτέλεσμα την πρόκληση προφυλακίσεων.
Όλα αυτά δείχνουν τον βάναυσο και αντεργατικό χαρακτήρα και του «ελληνικού συστήματος δικαιοσύνης». Τα αιτήματα των κρατούμενων και των συμπαραστατών τους, που έχουν αναδείξει κατά τις περιστασιακές εξεγέρσεις τους στις φυλακές, φέρνουν στο προσκήνιο τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης: την απαράδεχτη σίτιση, την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, τον «υπερπληθυσμό» και το στοίβασμα των κρατούμενων σε κελιά-κλουβιά δίχως κρεβάτια, τις κακές συνθήκες υγιεινής, την απαίτηση να μπει τέλος στην αυταρχική ή παράνομη συμπεριφορά της διοίκησης, και άλλα. Αιτήματα που παραμένουν ανικανοποίητα μέχρι σήμερα.
Όπως, όμως εξηγούν οι Πέντε επαναστάτες στο βιβλίο αυτό, παρά τις όποιες σημαντικές κατακτήσεις που αφορούν τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων, το καπιταλιστικό σύστημα δικαιοσύνης δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί ώστε να αλλάξει ο βαθύτατα κατασταλτικός του χαρακτήρας.
Αντιθέτως, όπως περιγράφεται στο βιβλίο αυτό, η στάση της επαναστατικής Κούβας συνοψίζεται στο ότι «ο φυλακισμένος είναι ένας άνθρωπος όπως όλοι οι άλλοι». Στόχος είναι η επανένταξή του στην κοινωνία και όχι η τιμωρία, η απομόνωση, και η αποκτήνωσή του.
Σήμερα, εκτός από την έκδοση αυτού του βιβλίου γιορτάζουμε την απελευθέρωση του Πορτορικανού επαναστάτη Όσκαρ Λόπες Ριβέρα πριν από εννέα μέρες. Είναι μια νίκη που ανήκει στον ίδιο και τον λαό του, καθώς και στο διεθνές κίνημα για την αποφυλάκισή του. Ο Όσκαρ καταδικάστηκε με στημένες κατηγορίες σε 78 χρόνια φυλακή, για τη συμμετοχή του στον αγώνα για την ανεξαρτησία του Πουέρτο Ρίκο που παραμένει από το 1898 μια αποικία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Ο Όσκαρ εξέτισε πάνω από 35 χρόνια της ποινής του. Τα πρώτα 12 σε αυστηρή απομόνωση. Ο Φερνάντο μοιράστηκε το ίδιο κελί με τον Λόπες επί πεντέμισι χρόνια. «Ήταν τα καλύτερά μου χρόνια στη φυλακή», μας λέει ο Φερνάντο. Η απελευθέρωση του Λόπες δίνει μια νέα ώθηση στον αγώνα για την ανεξαρτησία του Πουέρτο Ρίκο και ενισχύει τις καμπάνιες για την απελευθέρωση άλλων πολιτικών κρατούμενων στις ΗΠΑ, όπως του Ινδιάνου αγωνιστή Λέοναρντ Πελτιέ.
Σήμερα, οι Πέντε Κουβανοί επαναστάτες συνεχίζουν τον αγώνα τους στην υπεράσπιση της κουβανικής επανάστασης σε άλλα μετερίζια. Παρά την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων ο στόχος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού παραμένει η ανατροπή της επαναστατικής κυβέρνησης και η επαναφορά του καπιταλισμού. Οι Πέντε μαζί με τον εργαζόμενο λαό της Κούβας έχουν λάβει τη δική τους θέση μάχης μπροστά σε αυτές τις νέες προκλήσεις.
Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, αντιμετωπίζουμε μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος και τις ολοένα και πιο ολέθριες επιθέσεις της τάξης των εργοδοτών ενάντια στις συνθήκες εργασίας και της ζωής μας. Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει το παράδειγμα της κουβανικής σοσιαλιστικής επανάστασης ως το μόνο δρόμο προς τα εμπρός για τους εργαζόμενους. Είναι επίσης ένα σημαντικό εργαλείο στην καμπάνια ενάντια στον οικονομικό και πολιτικό πόλεμο των ΗΠΑ κατά της Κούβας και για την επιστροφή στην Κούβα του Γκουαντάναμο που παράνομα συνεχίζουν να κατέχουν οι ΗΠΑ.
Ακόμα και η δίψα για την αφομοίωση της ανθρώπινης γνώσης, της μελέτης των επαναστατικών ιδεών είναι επίσης κοινή. Ο Τσε στο αντάρτικο της Βολιβίας, μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, κουβαλούσε μαζί του ολόκληρη βιβλιοθήκη. Οι Πέντε Κουβανοί είχαν δημιουργήσει επίσης μια ολόκληρη βιβλιοθήκη μέσα στο κελί τους. Συχνά η διοίκηση των φυλακών τους έλεγε ότι έχουν πολλά βιβλία και ότι έπρεπε να τα ξεφορτωθούν ή όταν τους μετέφεραν από τη μια φυλακή στην άλλη, κούτες με βιβλία έπρεπε να μείνουν πίσω. Πολλά βιβλία οι Πέντε τα διέδιδαν και τα συζητούσαν μαζί με άλλους στη φυλακή. Η σοσιαλιστική εφημερίδα Militant και τα βιβλία του Pathfinder, μας πληροφορούν οι Πέντε, βρίσκονταν στις βιβλιοθήκες όλων των φυλακών στις οποίες βρέθηκαν. Το Pathfinder είναι ο εκδοτικός οίκος που συνεργάζεται το Διεθνές Βήμα και ο οποίος έχει εκδώσει το βιβλίο στα ισπανικά και στα αγγλικά από όπου έγινε και η μετάφραση στα ελληνικά.
Οι αρετές αυτές ενός επαναστάτη κομμουνιστή δεν μαθαίνονται απλά σε ένα σχολείο ή στο κατηχητικό μιας εκκλησίας. Δεν θα υπήρχαν αν δεν υπήρξε μια γνήσια και βαθιά επανάσταση με τη συμμετοχή εκατομμυρίων ανθρώπων του μόχθου της πόλης και της υπαίθρου. Μια επανάσταση που αφού ανέτρεψε τη στυγνή δικτατορία Μπατίστα έφερε τους εργάτες και τους αγρότες στην εξουσία και προχώρησε προς την εξάλειψη της καπιταλιστικής ταξικής εκμετάλλευσης και της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας των ΗΠΑ.
Η ενεργή μαζική συμμετοχή είναι το σήμα κατατεθέν της κουβανικής επανάστασης από την έναρξή της έως σήμερα. Είναι ο μόνος τρόπος για τους εργαζόμενους να διαμορφώσουν μια νέα, πιο ανθρώπινη, μια σοσιαλιστική κοινωνία. Την ίδια στιγμή που μετασχηματίζουν τις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις μετασχηματίζουν και τον ίδιο τον εαυτό τους αφήνοντας πίσω και αποβάλλοντας όλη την μπόχα που επί αιώνες έχει συσσωρεύσει η ταξική κοινωνία: τον αλληλοφαγωτικό ανταγωνισμό, τον μικρόψυχο εγωισμό, το ότι ο μόνος τρόπος να πας μπροστά είναι να βγάλεις από τη μέση τον διπλανό σου, και ότι η μόνη αξία και το παν μέτρο είναι το χρήμα.
Οι Πέντε θα μπορούσαν να μην πάνε φυλακή και σήμερα να ζούνε μια άνετη, από υλική άποψη, ζωή στο Μαϊάμι. Με μια σπιταρόνα με πισίνα και δυο αστραφτερά αυτοκίνητα όπως βλέπουμε σε κάποιες κινηματογραφικές ταινίες. Αλλά ποτέ δεν πέρασε από το νου των Πέντε να προδώσουν την κουβανική επανάσταση και τον λαό τους.
Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και η Κούβα χάνοντας πάνω από 80% του εξωτερικού εμπορίου της αντιμετώπιζε μια καταστροφική κρίση, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός από τη μια έσφιξε ακόμα περισσότερο το οικονομικό εμπάργκο και από την άλλη κουνούσε από πάνω της το δολάριο. Όμως ο κουβανικός λαός και η κομμουνιστική ηγεσία του δεν λύγισε και με μεγάλες θυσίες ξεπέρασε κι αυτή την πολύ δύσκολη κατάσταση. Ως άξιοι αντιπρόσωποι της κουβανικής επανάστασης θα μπορούσαν λοιπόν οι Πέντε να λυγίσουν; Να προδώσουν τον ίδιο τους τον εαυτό; Όπως λέει ο Χεράρδο, αν είχαν δεχθεί την προσφορά τους «αυτό θα σήμαινε ότι θα προδίδαμε όλους τους Κουβανούς οι οποίοι επί εκατό χρόνια επανάστασης, από τον πρώτο πόλεμο της ανεξαρτησίας το 1868, έδωσαν την ζωή τους έτσι ώστε η Κούβα να είναι σήμερα ελεύθερη, ανεξάρτητη και κυρίαρχη».
Η τιμωρητική απάντηση ήρθε άμεσα και οι Πέντε επέστρεψαν στην απομόνωση, στον «λάκκο», όπου είχαν ήδη κλειστεί τους πρώτους 17 μήνες της φυλάκισής τους και παρέμειναν εκεί άλλες 48 ημέρες. Τα επόμενα δεκαέξι χρόνια, από τα καλύτερα χρόνια της νιότης τους, θα τα περάσουν στα υγρά μπουντρούμια των ΗΠΑ. Η καταδίκη τους σε πολλά χρόνια φυλάκισης, οι ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες και η βίαιη και βάναυση μεταχείρισή τους στις φυλακές, στην πραγματικότητα έδειξε το μίσος του βορειοαμερικανικού ιμπεριαλισμού προς τους εργαζόμενους της Κούβας που τόλμησαν να κάνουν μια σοσιαλιστική επανάσταση και να την υπερασπιστούν με επιτυχία απέναντι σε κάθε προσπάθεια ανατροπής της.
Οι Πέντε επαναστάτες Κουβανοί αντιπροσωπεύουν τη γενιά της Αγκόλας. Οι τρεις τους μάλιστα πολέμησαν εκεί. Όταν μαθεύτηκε αυτό στη φυλακή, οι Πέντε κέρδισαν την ιδιαίτερη εκτίμηση και συμπαράσταση των συγκρατούμενών τους. 425.000 Κουβανοί εθελοντές συμμετείχαν σε αυτή τη νικηφόρα μάχη που οδήγησε στην ανεξαρτησία της Αγκόλας, στην απελευθέρωση του Μαντέλα από τη φυλακή, στην πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος της Νότιας Αφρικής και στην ανεξαρτησία της Ναμίμπιας. Η νίκη αυτή ενίσχυσε και έδωσε μια νέα ώθηση στην κουβανική επανάσταση. Όσοι από εμάς έχουμε συμμετάσχει ενεργά σε μια απεργία γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη, πόσο η ενεργή συμπαράσταση αλληλοενισχύει τους αγώνες μας. Είναι ακριβώς αυτό που έλεγε ο Φιντέλ: «όποιοι δεν είναι πρόθυμοι να παλέψουν για την ελευθερία των άλλων ποτέ δεν θα έχουν την ικανότητα να παλέψουν για τη δική τους».
Εδώ λοιπόν βρίσκεται το μυστικό γιατί οι Πέντε δεν έχασαν ποτέ το χαμόγελό τους μέσα στη φυλακή. Στο βιβλίο θα διαβάσετε αρκετές ιστορίες πως έκφρασαν τον σεβασμό και την αλληλεγγύη τους προς συγκρατούμενούς τους και πως αυτοί τους το ανταπέδωσαν. Καθώς οι Πέντε μας λένε, «Η αλληλεγγύη ήταν απαραίτητη για τη δική μας καθημερινή αντίσταση. Η αποφυλάκισή μας ήταν το αποτέλεσμα πλατιών και ενωμένων αγώνων αλληλεγγύης χιλιάδων ανθρώπων».
Οι φυλακές είναι μια μικρογραφία της καπιταλιστικής κοινωνίας, με τις καταπιεστικές κοινωνικές σχέσεις της, τον ταξικό και ρατσιστικό διαχωρισμό της, την καταπάτηση της αξιοπρέπειας και του εξευτελισμού της ανθρώπινης υπόστασης. Στο βιβλίο οι Πέντε δεν περιγράφουν απλά τη ζωή στη φυλακή, αλλά τον ταξικό χαρακτήρα του «συστήματος ‘δικαιοσύνης’» στις ΗΠΑ και ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που καταλήγουν στη φυλακή. Πρόκειται για σχεδόν εφτά εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν είτε στη φυλακή είτε κάτω από κάποιο είδος δικαστικής επίβλεψης, με περιοριστικούς όρους ή αναστολή.
Όπως εξηγούσε σε μια ομιλία του πέρυσι τον Φλεβάρη ο Φερνάντο Γκονζάλες, «η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που βρίσκονται στις φυλακές δεν ανήκουν σε αυτό που ο Μαρξ ονόμασε λουμπενπρολεταριάτο», δηλαδή, εξαχρειωμένα αντικοινωνικά στοιχεία, που όντως υπάρχουν, αλλά «η πλειονότητα δεν είναι άνθρωποι με εγκληματική νοοτροπία. Είναι εργάτες, άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα». Πρόκειται για ένα σημαντικό ποσοστό της εργατικής τάξης των ΗΠΑ που είτε βρίσκεται στις φυλακές είτε βρέθηκαν σε αυτές κάποια στιγμή της ζωής τους. Γι’ αυτό και το βιβλίο έχει αυτόν τον τίτλο: Οι Πέντε Κουβανοί ήταν κομμάτι της εργατικής τάξης των ΗΠΑ πριν, μετά τη σύλληψη τους, και μέσα στις φυλακές. Καθώς ο Ραμόν Λαμπανίνο επισημαίνει, στις φυλακές βρίσκονται τα πιο καταπιεσμένα στρώματα των εργαζόμενων. «Η ‘αμερικανική δικαιοσύνη’ είναι ένας τρόπος να διαιωνίζεται ένα σύστημα που δεν έχει καμία λύση για τους φτωχούς. Είναι ένας τρόπος να αποτρέπεται η διαμόρφωση των συνθηκών για μια πραγματικά επαναστατική πάλη», μας λέει ο Λαμπανίνο.
Όλα αυτά δείχνουν τον βάναυσο και αντεργατικό χαρακτήρα και του «ελληνικού συστήματος δικαιοσύνης». Τα αιτήματα των κρατούμενων και των συμπαραστατών τους, που έχουν αναδείξει κατά τις περιστασιακές εξεγέρσεις τους στις φυλακές, φέρνουν στο προσκήνιο τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης: την απαράδεχτη σίτιση, την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, τον «υπερπληθυσμό» και το στοίβασμα των κρατούμενων σε κελιά-κλουβιά δίχως κρεβάτια, τις κακές συνθήκες υγιεινής, την απαίτηση να μπει τέλος στην αυταρχική ή παράνομη συμπεριφορά της διοίκησης, και άλλα. Αιτήματα που παραμένουν ανικανοποίητα μέχρι σήμερα.
Όπως, όμως εξηγούν οι Πέντε επαναστάτες στο βιβλίο αυτό, παρά τις όποιες σημαντικές κατακτήσεις που αφορούν τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων, το καπιταλιστικό σύστημα δικαιοσύνης δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί ώστε να αλλάξει ο βαθύτατα κατασταλτικός του χαρακτήρας.
Αντιθέτως, όπως περιγράφεται στο βιβλίο αυτό, η στάση της επαναστατικής Κούβας συνοψίζεται στο ότι «ο φυλακισμένος είναι ένας άνθρωπος όπως όλοι οι άλλοι». Στόχος είναι η επανένταξή του στην κοινωνία και όχι η τιμωρία, η απομόνωση, και η αποκτήνωσή του.
Σήμερα, οι Πέντε Κουβανοί επαναστάτες συνεχίζουν τον αγώνα τους στην υπεράσπιση της κουβανικής επανάστασης σε άλλα μετερίζια. Παρά την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων ο στόχος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού παραμένει η ανατροπή της επαναστατικής κυβέρνησης και η επαναφορά του καπιταλισμού. Οι Πέντε μαζί με τον εργαζόμενο λαό της Κούβας έχουν λάβει τη δική τους θέση μάχης μπροστά σε αυτές τις νέες προκλήσεις.
Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, αντιμετωπίζουμε μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος και τις ολοένα και πιο ολέθριες επιθέσεις της τάξης των εργοδοτών ενάντια στις συνθήκες εργασίας και της ζωής μας. Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει το παράδειγμα της κουβανικής σοσιαλιστικής επανάστασης ως το μόνο δρόμο προς τα εμπρός για τους εργαζόμενους. Είναι επίσης ένα σημαντικό εργαλείο στην καμπάνια ενάντια στον οικονομικό και πολιτικό πόλεμο των ΗΠΑ κατά της Κούβας και για την επιστροφή στην Κούβα του Γκουαντάναμο που παράνομα συνεχίζουν να κατέχουν οι ΗΠΑ.