Σελίδες

▼

Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2016

Η ντιρεκτίβα, τα μέτρα Ομπάμα και η διατήρηση του αποκλεισμού κατά της Κούβας

Στις 14 Οκτωβρίου 2016, ο πρόεδρος Ομπάμα εξέδωσε προεδρική οδηγία - ντιρεκτίβα (Presidential Policy Directive) 12 σελίδων, με κωδικοποίηση PPD43, και θέμα την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κούβα.

Η έκδοση του εγγράφου συνέπεσε με ομιλία της συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας, Σούζαν Ράις, στο Κέντρο Ουίλσον στην Ουάσινγκτον, και με την αναγγελία του πέμπτου πακέτου μέτρων σχετικά με την Κούβα, με πιο σημαντικό νέο μέτρο τη δυνατότητα εξαγωγών στις Ηνωμένες Πολιτείες συγκεκριμένων φαρμακευτικών προϊόντων.


Η ντιρεκτίβα Ομπάμα

Η προεδρική οδηγία Ομπάμα, η οποία δημοσιεύτηκε παράλληλα με μια ανάρτηση της Σούζαν Ράις στο Medium.com (επίσημο διαδικτυακό κανάλι  του Λευκού Οίκου), εκδόθηκε με στόχο να θεμελιώσει τις αλλαγές της κυβέρνησης των ΗΠΑ απέναντι στην Κούβα που ξεκίνησαν στις 17/12/2014 και να «προωθήσει την ανάπτυξη ενός εταίρου στην περιοχή ικανού να εργαστεί μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αντιμετωπιστούν περιφερειακές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, οι ασθένειες και οι παράνομη διακίνηση ανθρώπων (trafficking)».

Η οδηγία περιγράφει το «όραμα» των Ηνωμένων Πολιτειών για την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κούβα, σύμφωνα πάντα με τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, και αναγνωρίζοντας την κουβανική κυβέρνηση ως «σοβαρό και υπεύθυνο συνομιλητή».


Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία 54 χρόνια, κατά τη διάρκεια της διακοπής των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών και της εφαρμογής του οικονομικού αποκλεισμού (εμπάργκο), εκδόθηκε μόνο μια ανάλογη προεδρική οδηγία, η NSC-6 από τον Τζίμι Κάρτερ στις 15/3/1977. Το δισέλιδο έγγραφο, στο οποίο ο Κάρτερ κάνει μια πρώτη σύσταση για ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κούβα, ήταν αυστηρά απόρρητο μέχρι να  αποχαρακτηριστεί από τον ίδιο τον Κάρτερ πολλά χρόνια μετά τη λήξη της θητείας του, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κούβα το Μάιο του 2002. 

Αυτή τη φορά η οδηγία Ομπάμα είναι δημόσιο έγγραφο και διατυπώνει ρητά ότι αναγνωρίζεται η «εθνική κυριαρχία και αυτοδιάθεση της Κούβας», προσθέτοντας ωστόσο ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες οι οποίες μπορούν να προσεγγιστούν μέσω διαλόγου.

Παρόλα αυτά, το έγγραφο δεν κρύβει το στρατηγικό στόχο της Ουάσινγκτον που δεν είναι άλλος από το να αλλάξει τη συνταγματική τάξη της Κούβας, με «αλλαγή μέσα στο καθεστώς», (cambio en el régimen), όπως έχει χαρακτηριστεί από πολιτικούς αναλυτές, σε αντίθεση με την «αλλαγή καθεστώτος» (cambio de régimen) της εποχής Μπους και παλαιότερα. Ουσιαστικά πρόκειται για την ίδια πολιτική στρατηγική αλλαγής καθεστώτος με πιο ήπια και συγκαλυμμένα μέσα.

Ενδεικτικά γίνεται λόγος στο έγγραφο ότι «η εμπλοκή των ΗΠΑ με την κουβανική κυβέρνηση θα περιορίζεται από τη συνεχιζόμενη καταπίεση πολιτικών ελευθεριών στην Κούβα» και ότι (η κυβέρνηση των ΗΠΑ) «δεν έχει πρόθεση να αλλάξει την υφιστάμενη σύμβαση ενοικίασης (sic) […] της ναυτικής βάσης του Κόλπου του Γκουαντάναμο».

Όσο αφορά τη σφαίρα της οικονομίας, αναμενόμενα εγκωμιάζεται και ενθαρρύνεται η κουβανική ιδιωτική επιχειρηματικότητα (entrepreneurship), και προτείνεται στην Κούβα να γίνει μέλος διεθνών οργανισμών όπως… το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα.

Τέλος, δίνεται έμφαση στην δυνατότητα πρόσβασης των κουβανών στο ίντερνετ – στόχος να αυξηθεί από 5% του πληθυσμού σε 50% το 2020 – και γίνεται λόγος για «ενίσχυση της ανερχόμενης, ευρείας βάσης κοινωνίας πολιτών της Κούβας» και ειδικότερα για συνεργασία (των ΗΠΑ) με  «ηγέτες κοινοτήτων (community leaders), μπλόγκερς, ακτιβιστές και άλλους κοινωνικούς ηγέτες». Επαναλαμβάνεται δε πολλές φορές ο νεολογισμός «προγραμματισμός δημοκρατίας» (democracy programming).


Οι δηλώσεις Ράις

Susan Rice
Στο ίδιο κλίμα με τον βορειοαμερικανό πρόεδρο και η ομιλία της συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Σούζαν Ράις, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά μέσω διαδικτύου, αλλά μπλοκαρίστηκε για τους χρήστες εντός Κούβας, ακόμα και για τον… ανταποκριτή του CNN στο νησί.

Η Ράις παραδέχτηκε ότι κατά το παρελθόν υπήρχαν μυστικά σχέδια για την Κούβα, αλλά τώρα έχει αποφασιστεί «αυτή η ανακοίνωση να είναι δημόσια» και να αντικαθιστά τις προηγούμενες. Έκανε δε αναφορά όχι μόνο στην προηγούμενη οδηγία Κάρτερ αλλά και σε ανακοινώσεις της εποχής Μπους.

Πρόσθεσε ότι «η Κούβα έχει γίνει αναδυόμενος εταίρος στη μάχη κατά της τρομοκρατίας, της διακίνησης ναρκωτικών, τους διεθνούς εγκλήματος και των παγκόσμιων απειλών για την υγεία» και ομολόγησε ότι η προηγούμενη πολιτική προς την Κούβα ήταν βασισμένη στην εστίαση του Ψυχρού Πολέμου και σε πολιτικούς υπολογισμούς, αντί για το εθνικό συμφέρον, και δεν λειτούργησε.

Η Ράις τόνισε ότι οι ΗΠΑ σέβονται τη εθνική κυριαρχία της Κούβας και δεν επιδιώκουν αλλαγή καθεστώτος, ωστόσο λίγο αργότερα προέβη – σκόπιμα; – σε αντίφαση, λέγοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν μπορούν να κάθονται με σταυρωμένα χέρια περιμένοντας η Κούβα να αλλάξει, χωρίς ανάμιξη»!



Το “πακέτο» Ομπάμα

Λίγες μέρες πριν την ψηφοφορία της 26ης Οκτώβρη στον ΟΗΕ, όπου αναμένεται για άλλη μια φορά συντριπτική καταδίκη της πολιτικής του οικονομικού, εμπορικού και χρηματοπιστωτικού αποκλεισμού των ΗΠΑ κατά της Κούβας, ο πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε νέο πακέτο μέτρων, ισχυριζόμενος ότι θεωρεί μη αναστρέψιμη τη διαδικασία που ξεκίνησε η κυβέρνησή του προς την κατεύθυνση της ομαλοποίησης των σχέσεων.

Το σημαντικότερο νέο μέτρο είναι η δυνατότητα εξαγωγών κουβανικών φαρμακευτικών προϊόντων στις ΗΠΑ, καθώς και η έγκριση αυτών των προϊόντων από τον Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ (FDA).

Συνοπτικά, το νέο πακέτο μέτρων περιλαμβάνει:
  • Την εισαγωγή, προώθηση, πώληση και διανομή στις ΗΠΑ κουβανικών φαρμακευτικών προϊόντων που έχουν εγκριθεί από τον Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA).
  • Την ανάπτυξη ιατρικών ερευνητικών προγραμμάτων από κοινού ανάμεσα σε πρόσωπα ή οντότητες των δύο χωρών, καθώς και το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών στην Κούβα προσώπων ή οντοτήτων που συνδέονται αποκλειστικά με τέτοιες δραστηριότητες. Ωστόσο, δεν μπορούν ακόμα να σχηματιστούν μικτές επιχειρήσεις για την ανάπτυξη και εμπορία προϊόντων τέτοιου τύπου.
  • Υποτροφίες και επιχορηγήσεις σε κουβανούς για επιστημονική έρευνα, θρησκευτικές δραστηριότητες και για επισκευή ή βελτίωση δημόσιων υποδομών.
  • Την κατάργηση του ορίου των 400 δολαρίων (από τα οποία 100 για ρούμι και καπνό) για την εισαγωγή στις Ηνωμένες Πολιτείες κουβανικών προϊόντων για προσωπική χρήση βορειοαμερικανών πολιτών, τα οποία έχουν αποκτηθεί στην Κούβα ή τρίτες χώρες. Η Κούβα όμως δεν μπορεί να πουλήσει αυτά τα προϊόντα απευθείας στην αγορά των ΗΠΑ.
  •  Εξειδικευμένες εμπορικές διευκολύνσεις από τα υπουργεία Οικονομικών και Εμπορίου των ΗΠΑ, όπως η δυνατότητα σύναψης συμβολαίων από φυσικά πρόσωπα ή οντότητες των ΗΠΑ στην Κούβα, με την άδεια του Γραφείου Ελέγχου Αλλοδαπών Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC).
  • Μερική κατάργηση του νόμου Torricelli, δηλ. της απαγόρευσης εισόδου εμπορικών πλοίων σε λιμάνια των ΗΠΑ εντός 180 ημερών από ελλιμενισμό σε κουβανικό λιμάνι με εμπορικούς σκοπούς, με την προϋπόθεση ότι τα εμπορεύματα που μεταφέρθηκαν στην Κούβα δεν περιλαμβάνονται στην μακροσκελή (400 σελίδων) απαγορευτική λίστα του Υπουργείου Εμπορίου. 

Πώς βλέπουν το νέο «πακέτο μέτρων» οι Κουβανοί

Σύμφωνα με την κουβανική πλευρά, τα τελευταία μέτρα Ομπάμα ευνοούν περισσότερο οικονομικά συμφέροντα εντός των ΗΠΑ παρά τους Κουβανούς. Πραγματικά, διευκολύνεται κύρια το βορειοαμερικανικό κεφάλαιο για να διεισδύσει στην Κούβα, ενώ αλλάζουν ελάχιστα σχετικά με τη δυνατότητα κουβανικών εξαγωγών στις ΗΠΑ και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, που "καίνε" την Κούβα.

Αν και απαιτείται χρόνος για αναλυθούν οι νομικές διατάξεις που συνοδεύουν τα μέτρα, η Γενική Διευθύντρια Ηνωμένων Πολιτειών του Υπουργείου Εξωτερικών της Κούβας, Χοσεφίνα Βιδάλ, ξεχώρισε σε συνέντευξη τύπου τους παρακάτω περιορισμούς των νέων μέτρων:
  •      Αποτελούν, βασικά, διεύρυνση συναλλαγών που είχαν επιτραπεί σε προηγούμενα μέτρα.
  •      Δεν επεκτείνουν τις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κούβα, εκτός από τις περιορισμένες αγορές που είχαν ήδη επιτραπεί προηγουμένως και δεν περιλαμβάνουν τομείς κλειδιά της κουβανικής οικονομίας.
  •      Παραμένουν οι περιορισμοί για τις κουβανικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα για τις προερχόμενες από τον κρατικό τομέα, με μοναδική εξαίρεση τα φαρμακευτικά προϊόντα.
  •      Δεν ανακοινώθηκαν νέα μέτρα στο χρηματοπιστωτικό τομέα.
  •      Διατηρείται η απαγόρευση στο άνοιγμα κουβανικών λογαριασμών σε τράπεζες των ΗΠΑ.
  •     Τα μέτρα γενικά συμφέρουν περισσότερο τις ΗΠΑ παρά τον κουβανικό λαό.
  •       Διατηρείται η πολιτική των κυρώσεων που συνδέονται με τον αποκλεισμό.


Συνολικά, «αυτά τα μέτρα, όπως και τα προηγούμενα, είναι αποσπασματικά και ο οικονομικός, χρηματοπιστωτικός και εμπορικός αποκλεισμός παραμένει», κατέληξε η Βιντάλ.


Συμπερασματικά
Συνολικά, τόσο η προεδρική οδηγία όσο και το πακέτο μέτρων του Μπάρακ Ομπάμα, δεν αλλάζουν την ισχύ και εφαρμογή του οικονομικού, εμπορικού και χρηματοπιστωτικού αποκλεισμού κατά της Κούβας διότι:
  •    Τα νέα μέτρα δεν έχουν σημαντικό ουσιαστικό αντίκτυπο στο επίπεδο ζωής των κουβανών.
  •      Διατηρείται το καθεστώς κατοχής του εδάφους της ναυτικής βάσης του Γκουαντάναμο.
  •      Παραμένει ο στρατηγικός στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών για αλλαγή καθεστώτος στην Κούβα.


Γι’ αυτούς τους λόγους, αναμένουμε στην ψηφοφορία της 26ης Οκτωβρίου την καταδίκη αυτής της μονομερούς και απάνθρωπης πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της Κούβας για πάνω από 50 χρόνια, με τον πιο συντριπτικό και ξεκάθαρο τρόπο.


Βασική πηγή: Cubadebate (της Rosa Miriam Elizalde)
 
Σχετικές αναρτήσεις: