Βαγγέλης Γονατάς
Και φέτος, που η Ελλάδα συγκεντρώνει την αλληλεγγύη των κινημάτων όλου του κόσμου, 21 Έλληνες διεθνιστές ( η μεγαλύτερη αντιπροσωπεία των τελευταίων ετών) βρέθηκαν στην Κούβα προσφέροντας την αλληλεγγύη τους στην Κουβανική Επανάσταση, συμμετέχοντας στην 45η Ευρωπαϊκή Μπριγάδα “Χοσέ Μαρτί” που ξεκίνησε στις 4 και ολοκληρώνεται στις 22 Ιούλη.
Οι μπριγάδες εθελοντικής δουλειάς και αλληλεγγύης στην Κούβα έχουν ιστορία. Ιστορία που ξεκινά με την έκφραση αλληλεγγύης στη νεαρή κουβανική Επανάσταση στα πρώτα της βήματα. Η μετέπειτα ορμητική τους ανάπτυξη έχει άμεση σχέση με τις πρώτες διεθνιστικές αποστολές που πραγματοποιήθηκαν την εποχή που διεξάγονταν στην Κούβα η συζήτηση για τον πρωταγωνιστικό, ή όχι, ρόλο της συνείδησης και των ηθικών κινήτρων στην ανάπτυξη της παραγωγής.
Συζήτηση που διεξάγονταν σε ολόκληρο το κομμουνιστικό κίνημα της εποχής (για τη λειτουργία των νόμων της αγοράς στο σοσιαλισμό) και στην οποία έβαλε την προσωπική, θεωρητική και πρακτική του σφραγίδα ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Μέρος
της μπριγάδας του 2012
Η πρώτη μπριγάδα οργανώθηκε το 1961 από την Διεθνή Ένωση Φοιτητών, και παρευρέθηκε και μίλησε σε αυτήν και ο Τσε. Το 1968, σύμφωνα με μαρτυρίες, πάνω από 200 Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες από τις τότε σοσιαλιστικές χώρες βρέθηκαν και δούλεψαν στην αγροτική παραγωγή για μήνες στην Κούβα. Αλλά και τα επόμενα χρόνια, μπριγάδες από διάφορες χώρες εργάστηκαν στην αγροτική παραγωγή αλλά και στις κατασκευές εξασφαλίζοντας πολλές φορές και φέρνοντας μαζί τους και τα υλικά.
Οι μπριγάδες με τη σημερινή τους μορφή οργανώνονται από το 1972 από το Κουβανικό Ινστιτούτο Φιλίας των Λαών (ICAP). Tότε κατασκευάστηκε και εγκαινιάστηκε από τον Φιντέλ το κάμπινγκ στο Καιμίτο, που γίνονται μέχρι σήμερα οι μπριγάδες. Η κατασκευή έγινε στα πλαίσια της μπριγάδας «Julio Antonio Mella” της Ένωσης Δημοκρατικής Νεολαίας και Φοιτητών, από την οποία πήρε τιμητικά και το όνομά του το κάμπινγκ.
Έκθεση
για τους Πέντε -2013
Από τότε πάνω από 100.000 μπριγαδίστες από όλον τον κόσμο έχουν ζήσει και δουλέψει σε αυτόν τον ιστορικό χώρο, “ποτίζοντας με τον ιδρώτα τους τα εύφορα χωράφια της Κούβας” (όπως γράφει η ταμπέλα στο μουσείο του κάμπινγκ) και γνωρίζοντας από κοντά την κουβανική πραγματικότητα.
Οι μπριγάδες αγκαλιάστηκαν από το κίνημα αλληλεγγύης σε όλο τον κόσμο και συνεχίστηκαν κανονικά ακόμα και στη διάρκεια της Ειδικής Περιόδου, μετά το 1990, όταν η ΕΣΣΔ διέκοψε τις οικονομικές σχέσεις με την Κούβα και η Επανάσταση έδωσε τη μάχη της επιβίωσης. Αυτά τα χρόνια, εκατοντάδες Έλληνες συμμετείχαν στις αποστολές που οργάνωσε ο Ελληνοκουβανικός Σύνδεσμος Φιλίας και Αλληλεγγύης στις μπριγάδες στην Κούβα.
Φέτος τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, πάνω από 1.000 φίλοι προερχόμενοι από 100 χώρες θα πάρουν μέρος στην 45η Ευρωπαϊκή μπριγάδα “Χοσέ Μαρτί”, στην 46η μπριγάδα “Βενσερέμος” από τις Ηνωμένες Πολιτείες, στην 24η μπριγάδα “Χουάν Ρίους Ριβιέρα” από το Πουέρτο Ρίκο και στην 22η μπριγάδα από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, καθώς και στη φοιτητική μπριγάδα ξένων φοιτητών που σπουδάζουν στην Κούβα. Επίσης θα πραγματοποιηθεί το 26ο Καραβάνι Αλληλεγγύης ΗΠΑ-Κούβας που ιδρύθηκε από τη διαθρησκευτική οργάνωση “Πάστορες για την Ειρήνη” , το οποίο έχει ξεκινήσει ήδη την περιοδεία του σε πόλεις του Καναδά, των ΗΠΑ και του Μεξικό, όπως δήλωσε η Κένια Σεράνο, Πρόεδρος του ICAP, πριν λίγες μέρες σε συνέντευξη τύπου στην Κούβα.
Όπως ανέφερε η ίδια σε παλιότερη συνέντευξη: “Αυτό το κίνημα δεν υπάρχει επειδή η Κούβα τους χτύπησε την πόρτα και τους είπε δώσε μου την αλληλεγγύη σου, όχι. Αυτό το κίνημα είναι η αντανάκλαση, είναι κάτι σαν ανατροφοδότηση μιας συμπεριφοράς που υιοθέτησε η Κούβα, η οποία αντιλαμβάνεται πως το να είναι κανείς αλληλέγγυος, να είναι διεθνιστής είναι το καθήκον μας προς την ανθρωπότητα, συμπεριλαμβανομένης και της βορειοαμερικανικής κοινωνίας, η οποία ιστορικά διατηρεί διαύλους επικοινωνίας μέσω της κουλτούρας με την κουβανική κοινωνία, από όποια σκοπιά και να το δει κανείς. […} Ας θυμηθούμε επίσης, ότι το κίνημα αλληλεγγύης, από το 1998 μέχρι και σήμερα, συνέπεσε ταυτόχρονα με την χρονική στιγμή κατά την οποία ο κόσμος βίωνε τις τρομερές επιπτώσεις της εξαφάνισης του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, όπου η αριστερά αισθάνθηκε αυτό το χτύπημα με την αποδόμηση της παραδοσιακής αριστεράς, όπου αναδείχθηκαν νέοι παράγοντες κοινωνικών κινημάτων και όπου όλο αυτό ήρθε να συνδεθεί και να ασκήσει νέους τρόπους για να εκφράσει την πολιτική παρακμή του στάτους κβο, ή νέους τρόπους για να συνεργαστεί επίσης με την Κούβα”.
Έτσι λοιπόν, στις μπριγάδες αντανακλάται η κατάσταση που υπάρχει στο κίνημα κάθε χώρας ή ηπείρου, και από αυτή την άποψη παρουσιάζει ένα επιπλέον ενδιαφέρον. Η εμπειρία της Ευρωπαικής Μπριγάδας ιδιαίτερα, επιβεβαιώνει τη γνωστή κατάσταση της Ευρώπης και παράλληλα δίνει κάθε χρόνο την ευκαιρία να συναντηθούν, να ανταλλάξουν εμπειρία και μερικές φορές να συντονιστούν, τα κινήματα αλληλεγγύης στην Κούβα από τις χώρες της Ευρώπης. Την έκταση, το βάθος και την πολυμορφία αυτού του κινήματος, το συνειδητοποιήσαμε φέτος επί Ευρωπαϊκού εδάφους, στη Σύνοδο των Λαών στις Βρυξέλλες τον περασμένο μήνα.
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, οι μπριγάδες αποτελούν κυρίως μια ευκαιρία γνωριμίας – στο μέτρο του δυνατού – της κουβανικής πραγματικότητας ,αλλά και της πραγματικότητας του κινήματος αλληλεγγύης στην Κούβα, που δεν είναι βέβαια άσχετο με το γενικότερο κίνημα που υπάρχει σε κάθε χώρα.
Κοινή
εκδήλωση με την Τουρκική αντιπροσωπεία
– 2012
Στις μπριγάδες συρρέουν κάθε είδους αλληλέγγυοι με την Κούβα, μέσω των οργανώσεων που δρουν σε κάθε χώρα ή και ατομικά. Ο θεσμικός φορέας που οργανώνει τις μπριγάδες είναι το ICAP, και στα πλαίσια της μπριγάδας κάθε αντιπροσωπεία συγκροτείται εκεί και λειτουργεί σε εθνική βάση. Συγκροτείται επίσης ένα όργανο από τους υπεύθυνους κάθε εθνικής αντιπροσωπείας, για τα ζητήματα λειτουργίας της μπριγάδας, αλλά και τα γενικότερα πολιτικά (ψηφίσματα κ.α). Κάθε εθνική αντιπροσωπεία στη διάρκεια της μπριγάδας λειτουργεί με τον τρόπο που η ίδια κρίνει και η μπριγάδα σε ολομέλεια εγκρίνει τα ντοκουμέντα – ψηφίσματα στο τέλος.
Πρόκειται λοιπόν για μια πολύ χρήσιμη εμπειρία. Αναμένουμε με ενδιαφέρον την επιστροφή της Ελληνικής αντιπροσωπείας σε λίγες μέρες για να αναβαθμίσουμε και να επικαιροποιήσουμε αυτή τη συζήτηση.
Και φυσικά, προετοιμαζόμαστε ήδη για την 46η Ευρωπαϊκή μπριγάδα “Χοσέ Μαρτί” που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο του 2016.
